اقتصاد:به معنای تعادل ومیانه روی میباشد.
مکتب اقتصادی:شیوه حل مسایل اقتصادی با توجه به جهان بینی.
اقتصاد اسلامی:اقتصاد را وسیله ای برای رسیدن به قرب الهی می داند بنابر این کالایی تولید
میشود که نیاز واقعی انسان را بر طرف و حافظ ارزشهای انسانی باشد.
اقتصاد خرد:چگونگی رفتار و کردار واحد های انفرادی از قبیل یک شخص یک خانواده یا یک شرکت را مورد مطالعه و بررسی قرار میدهد.
اقتصاد کلان:رفتار و کردار تمام واحدها را با هم بررسی کرده و به تجزیه وتحلیل بر مبنای کمیت
های کلی می پردازد.
عتبار:واگذاری یک حق یا قدرت خرید به دیگری ودریافت ان در اینده.
اعتبار بانکی: زمانی که بانک به افراد وام می دهد بنابر این قدرت خرید جامعه افزایش می یابد.
اسناد اعتباری: اوراقی که بوسیله انها عملیات اعتباری انجام می گیرد.
اصل تمرکز بانکی: زمانی که از کثرت بانکها جلوگیری شود وبانکهایی با عملیات پردامنه ایجاد
شود.
اصل نظارت بانکی: زمانی که فعالیت بانکها از طرف دولت یا سازمانهای صلاحیت دار مورد
نظارت قرار گیرد.
ارز: به هر نوع وسیله پرداخت خارجی ارز می گویند.
ارزش افزوده: بهای کاری است که بر روی کالا انجام میشود.
انحصار: هر گاه تولید یا خرید وفروش کالایی در اختیار یک شخص یا شرکتی قرار گیرد.
اشتغال کامل: وقتیکه کلیه عوامل تولیدی بطور کامل بکار گرفته شده باشند.
استاندارد: عبارت است از تعیین محدودیت های اساسی برای تولید کالاها به گونه ای که کالا های تولید شده خصوصیات یکنواخت داشته باشند.
اتاق پایاپای: مکانی است که در ان بانکها با ارائه اسناد قابل وصول از همدیگر و معمولا در پایان هر روز به تسویه حساب می پردازند وبدینگونه در نقل وانتقال وجوه صرفه جویی میشود.
اشخاص حقیقی: انسان است که بعد از تولد حقوق طبیعی دارد.
اشخاص حقوقی: موسسات دولتی شرکتها شهرداریها و... که مثل اشخاص حقیقی دارای
حقوق و مسئولیت هستند.
بازرگان: بازرگان کسی است که شغل معمولی او معاملات بازرگانی باشد.
بازرگانی: به مبادله کالا وخدمات جهت رفع نیاز وبدست اوردن سود گویند.
بازرگانی داخلی: هر گاه عملیات بازرگانی در داخل یک کشور و میان ساکنین ان باشد بازرگانی داخلی گویند و وسیله پرداخت پول رایج مملکت است.
بازرگانی خارجی: هرگاه عملیات بازرگانی خارج از مرزهای جغرافیایی بین یک کشور با
کشورهای دیگر انجام شود و وسیله پرداخت ارز باشد.
بازرگانی منطقه ای: هر گاه عملیات بازرگانی بین دو یا چند کشور که در یک منطقه جغرافیایی قرار دارند با تسهیلات صورت می گیرد.
بانک: موسسه ای است برای وام دادن- وام گرفتن- صدور و نشر اسکناس ونگهداری پول. خصوصیت اصلی اقتصادی یک بانک ایجاد اعتبار است.
بانک های تخصصی: فقط در زمینه خاصی فعالیت می کنند و در ایران مانند :بانک کشاورزی- مسکن- صنعت ومعدن و توسعه صادرات ایران.
بانک های تجاری: در زمینه های مختلف بخصوص تجاری و بازرگانی به فعالیت می پردازند مانند: بانکهای تجارت- ملی- سپه- رفاه کارگران- ملت وصادرات.
بازاریابی: عبارت است از شناخت نظام بازار و واکنش نسبت به ان به منظور ایجاد روابط بازرگانی مطلوب.
بازار: محل معین و مشخصی برای انجام معاوضه بین خریداران وفروشندگان و مکانی جهت انتقال و عرضه کالا و خدمات.
بازار پول: بازاری که در ان پول کشور های مختلف جهان مورد معامله قرار می گیرد.
بازار سرمایه: بازاری که در ان اوراق قرضه وسهام شرکتها مورد معامله قرار میگیرد.
بیمه: قرار دادی که به موجب ان بیمه گر در قبال در یافت حق بیمه تعهد میکند که اگر خطر یا
خسارتی به موضوع بیمه وارد شد خسارت وارده را جبران کند یا حق مشخصی را به بیمه گذار پرداخت نماید.
بیمه گر:بنگاهی است که جان یا مال کسی را در برابر خطرات یا خسارتهای احتمالی بیمه میکند.
بیمه گذار: شخصی است که به نفع خود یا دیگری قرارداد بیمه را امضا می کند.
بیمه نامه: سندی است کتبی که با تنظیم ان عقد بیمه اعتبار قانونی پیدا می کند.
بودجه: سندی که دخل و خرج دولت را برای یک سال مالی پیش بینی میکند.
بیت المال: محلی است که اموال عمومی مسلمین از مالیات اراضی خراجی و غنایم و سایر اموال در ان گرد اوری و در مصالح مسلمین هزینه می شود.
بیع: در فارسی ان را خرید و فروش یا داد و ستد گویند.
بورس: محلی است که پاره ای از کالا ها قیمت گذاری و مورد معامله قرار می گیرند.
بیکاری ارادی: هنگامی است که شخص در سن فعالیت قرار دارد ولی به دلایلی مانند پایین بودن سطح دستمزدها مایل به کار کردن نیست.
بیکاری غیر ارادی: هنگامی است که شخص در سن فعالیت قرار دارد اما قادر به یافتن کار
نباشد.
پرداخت های انتقالی: هزینه هایی که دولت به منظور تامین اجتماعی -ایجاد توازن ورفع
نابرابری صرف میکند. مانند طرح شهید رجایی.
پول: کالا یا علامت مخصوصی است که وسیله پرداخت - واسطه معاملات - وسیله سنجش و ذخیره ارزشهای اقتصادی می باشد.
پول شویی: مشروع نشان دادن پول های بدست امده از منابع نا مشروع که از ان به عنوان پول پاک استفاده می شود و وارد چرخه اقتصادی می گردد.
تولید: سلسله اقداماتی که برای تبدیل منابع به کالاهای مورد نیاز صورت میگیرد.
تکنولوژی: تحول در ابزار تولید که باعث تولید بیشتر وبهتر می شود.
تقاضا: تمایل فرد به خرید کالا با توجه به نیاز و قیمت ان در بازار.
تراست: اتحاد مالی بین چند موسسه یا شرکت که با مدیریت واحدی اداره شوند.
تعرفه گمرکی:دستورالعمل قانونی برای تعیین حقوق گمرکی کالاها.
تورم: افزایش زیاد -نامنظم و مداوم قیمتها.
تورم وارداتی: سرایت تورم سایر کشورها به اقتصاد داخلی.
تورم بنیانی: ناشی از ساختمان ناهماهنگ وو بنیادهای نامطلوب اقتصادی یک کشور است.
تورم عارضه ای: ناشی از عوامل غیر اقتصادی مثل جنگ و خشکسالی می شود.
تثبیت اقتصادی: برطرف کردن نوسانات فاحش قیمتها در فعالیت های اقتصادی ملی.
تجارت الکترونیک: انجام فعالیتهای بازرگانی با استفاده از شبکه های ارتباطی کامپیوتر بویژه
اینترنت و بدون استفاده از کاغذ.
تبلیغ: شناساندن و بکار بستن اقداماتی بمنظور جلب توجه افراد به ویژگیهای خوب یک محصول و
ایجاد تقاضا ی هر چه بیشتر برای ان.
تراز پرداختها:مجموع دریافتهای ارزی یک کشور در برابر پرداختهای ارزی همان کشور که مهمترین اقلام ان صادرات و واردات کالاست.
ثروت اقتصادی: کلیه اموال یا اشیایی که دارای ارزش پولی قابل تصرف و نقل وانتقال و محدود و بر طرف کننده نیاز انسان باشد.
جزیه: نوعی مالیات سرانه از مالیاتهای اسلامی است که مالیات بر نفوس واراضی می باشد که از اهل ذمه (یهودی -مسیحی) گرفته میشود که در پناه اسلام بسر می برند.
جعاله: کارفرما تعهد میکند که در قبال عمل مشخص عامل اجرت معینی به او بپردازد.
چک: نوشته ای که صادر کننده ان به بانک دستور می دهد تمام یا قسمتی از موجودی اش را در
وجه شخص معین و یا حامل پرداخت نماید.
حجم پول : مجموع میزان اسکناس و مسکوکی که در دست اشخاص است به اضافه سپرده های دیداری بخش خصوصی و دولتی.
حقوق گمرکی: مالیاتی است نقدی که به منظور حمایت از تولیدات داخلی و یا تامین درامد به هنگام عبور کالاها از مرزها به داخل کشور از صاحبان کالاها دریافت میشود.
خدمات: غیر از کالا فعالیتهایی وجود دارد که نیازهای انسان را براورده میکند.
خمس: مالیات .۲ درصد که به هفت چیز تعلق میگیرد :غنایم جنگی -معادن - گنج -جواهرات دریا - مازاد مخارج سالانه - پول امیخته به حرام و زمینی که ذمی می خورد.
خراج: مالیاتی که در ازای واگذاری اراضی خراجیه بصورت اجاره دریافت می شود.
خرید دین: طبق قرارداد بانکها می توانند اسناد و اوراق تجاری متعلق به واحدهای تولیدی و
بازرگانی و خدماتی را تنزیل کنند.
خیار: اختیار بر هم زدن معامله یا باقی گذاردن ان.
خرده فروشی: کسی که کالا ها را در اختیار مصرف کننده نهایی قرار می دهد.
درامد: پولی که تولید کننده در قبال فروش محصول خود بدست می اورد.
درامد قابل تصرف: درامد شخصی منهای مالیاتهای مستقیم.
درامد سرانه: درامد ملی تقسیم بر جمعیت.
درامد نهایی: درامدی که نتیجه فروش یک واحد اضافی کالا می باشد.
دلال: کسی که در برابر اجرت واسطه انجام معاملات بازرگانی می شود.
دیه: خون بها که نوعی کیفر مالی و غرامت است.
ربا: قرض دادن به کسی به شرط باز پرداخت ان با مبلغی اضافه.
رنت: درامدی که از کار نکرده بدست می اید.
رقابت کامل: زمانی که تعداد زیادی تولید کننده و فروشنده کالاهای مشابه و متجانس تولید و
عرضه می کنند که اگرچند تولید کننده یا فروشنده دست از تولید یا عرضه بردارند در عرضه کالا تاثیری ندارد.
رشد اقتصادی: افزایش تولید بدون تغییر در روش تولید (یک تحول کمی)
رهن: گرو گذاشتن.
رشوه: چیزی که شخصی میدهد تا کاری به سودش انجام شود.که از نظر اسلام حرام است.
روابط اقتصادی: روابطی که افراد جهت رفع نیازهای مادی با یکدیگر برقرار می کنند.
زکات: در لغت به معنای پاکیزه کردن است. مالیاتی است اسلامی که بر نه چیز تعلق می گیرد: گاو - گوسفند -شتر -گندم - جو - خرما - کشمش - طلا و نقزه.
سرمایه: حاصل کار گذشته انسانهاست که در تولید سایر کالا ها بکار میرود مانند ابزار و تجهیزات.
سفته: سندی است که به موجب ان امضا کننده تعهد می نماید که در موعد مقرر مبلغی را به طلبکار پرداخت نماید.
سپرده: مبلغی که شخص نزد بانک به امانت می گذارد.
سپرده دیداری: سپرده ای که موجودی ان به محض مطالبه مشتری باید به او پرداخت شود.
سپرده غیر دیداری: سپرده ای که موجودی ان با یک فاصله زمانی پس از درخواست مشتری به او قابل پرداخت است.
سرعت گردش پول: به تعداد دفعاتی که پول بطور متوسط ردوبدل می شود.
سهمیه بندی: عبارت است از تعیین حدی برای واردات و صادرات.
سیاست بازرگانی: هر گاه دولت با اقداماتی بتواند به طور مستقیم بر واردات و صادرات وتراز
پرداختها موثر باشد.
سیاست کنترل ارز: زمانیکه دولت خرید وفروش ارز را در اختیار خود بگیرد.
شرکت سهامی: شرکتی که در ان سرمایه به سهام تقسیم شده است و مسئولیت اعضا به
اندازه سهام انهاست.
شرکت تعاونی: اگر افرادی با همکاری یکدیگر فعالیت مشخصی را انجام دهند و هدفشان
برطرف کردن نیازها ی خود باشد نه سود و منفعت در این صورت یک شرکت تعاونی بوجود اورده اند.
شبه پول: نقد شو ترین به پول. مانند حسابهای پس انداز و مدت دار مردم نزد بانک.
صدقه: بخشش به مستمندان جهت رفع بلا.
ضامن: کسی که ضمانت دیگری را در اموال نماید.
طبیعت: خمیر مایه و اساس تولید است که شامل : زمین - ابها - معادن - جنگلها و حتی حیوانات وحشی می شود.
ظهر نویسی: زمانی که پشت سفته را نوشته و امضا نموده و به دیگری منتقل نمایند.
عرضه: تمایل فرد به فروش کالایش با توجه به قیمت ان در بازار.
عمده فروش: فردی که واسطه میان تولید کننده و خرده فروش میباشد.
عملیات بازاریابی: مجموعه عملیاتی که با خرید - حمل و نقل - انبار کردن - درجه بندی - قیمت گذاری - تبلیغ و فروش کالا ها و خدمات سروکار دارد.
عامل: کسی که به انجام امر مورد معامله اقدام کند.
غصب: تصرف مال دیگری به نا حق.
غلات اربعه: گندم - جو - خرما -کشمش.
غنیمت: اموال منقول و غیر منقول که مسلمین در جنگ با کفار به اذن پیامبر یا امام بدست اورند. (بدون دزدی و چپاول)
غش: به معنای خالص ندادن چیزی به کسی مانند ریختن اب در شیر یا امیختن خاک به گندم.
فقیر مطلق: کسی که درامد لازم برای بقا و حفظ سلامت جسمی و روحی خود را نداشته باشد.
فقیر نسبی: کسی که از درامد کمتری نسبت به دیگران برخوردار باشد.
فعالیت اقتصادی: فعالیتی که درجهت رفع نیازهای مادی صورت میگیرد.
فسخ: به معنای بر هم زدن معامله میباشد.
فیئ: اموالی که بدون جنگ و لشکرکشی از کفار به دست مسلمانان بیفتد.
قیمت تعادلی: قیمت کالا در نقطه ای که عرضه و تقاضا با یکدیگر برابرند.
قیمت جاری: ارزش کالاها و خدمات به قیمت روز.
قیمت ثابت: ارزش تولیدات جامعه بر اساس قیمت سال پایه.
کالا: شیئ که برطرف کننده یکی از نیازهای انسان باشد.
کالای تجملی: کالایی که برای رفع نیازهای کم اهمیت تر بکار می رود.
کالای سرمایه ای: کالایی که در جهت تولید سایر کالاها بکار می رود.
کالای ضروری: کالایی که برای رفع نیازهای ضروری انسان بکار میرود.
کار: تلاش اگاهانه و هدفدار انسان (جسمی یا فکری) که بطور مستقیم یا غیر مستقیم باعث تولید می شود.
کفارات: پرداخت جریمه در ازای تخلف از وظایف شرعی به محرومان.
کشش تقاضا: درصد تغییرات مقدار مورد تقاضا به تغییرات قیمت.
کالای حساس: کالایی که افزایش قیمت باعث کاهش تقاضا برای ان می شود.
کالای غیر حساس: کالایی که افزایش قیمت تاثیر چندانی بر تقاضای ان ندارد مانند نان.
کالای اقتصادی: کالای کمیابی که برای بدست اوردن ان باید متحمل کار و هزینه شویم.
کالای غیر اقتصادی (رایگان): کالایی که به مقدار فراوان در اختیار انسان قرار دارد و برای
بدست اوردن ان نیازی به پرداخت هزینه نیست. مانند هوا.
کالای مصرفی: که هدف از تولید مصرف ان است.
کالای نهایی: کالایی که اخرین مرحله از عملیات تولیدی بر روی انها انجام شده است.مانند کفش.
کالای واسطه ای: کالایی که در جهت تکمیل کالا های دیگر بکار می رود. مانند نخ.
کارتل: اتحادیه ازاد و اختیاری میان بنگاه هایی که در یک رشته اقتصادی مشغول بکار بوده و کالاها یا مواد مشابهی را تولید می کنند.
گمرک: مالیاتی که در سرحدات از کالاهای صادراتی یا وارداتی گرفته می شود.
لایحه بودجه: متن پیشنهادی بودجه که پس از تصویب دولت به مجلس تقدیم میشود.
مصرف متعهد: مصرفی که نیاز واقعی انسان را بر طرف سازد و حافظ ارزش های انسانی باشد.
مطلوبیت: لذتی که از مصرف کالای بخصوصی برای شخص معین در شرایط خاص بوجود می اید.
مطلوبیت نهایی :لذتی که از مصرف اخرین واحد کالا برای فرد ایجاد می شود.
مطلوبیت کل: عبارتست از جمع مطلوبیت هایی که از مصرف مقادیر مختلف کالا در زمان معین
نصیب شخص می شود.
میل متوسط مصرف: نسبت مصرف به درامد.
میل متوسط پس انداز: نسبت پس انداز به درامد.
مالیه عمومی: بررسی درامد ها و مخارج دولت ونتایج حاصل از ان.
مالیات: قسمتی از دارایی و درامد افراد است که به موجب قانون و توسط دولت از انها گرفته میشود.
مالیات مستقیم: مالیاتی که پرداخت کننده و مبلغ مالیات مشخص است مانند مالیات بر حقوق.
مالیات غیر مستقیم:مالیاتی که هنگام خرید بعضی کالاها پرداخت می شود و پرداخت کننده و مقدار مالیات مشخص نیست.
مالکیت: فردی قانونا شیئ را در اختیار می گیرد و دیگران بدون اجازه او حق دخل و تصرف ندارند.
مالکیت مشاع: مالکیتی مشترک بین دو یا چند نفر بطوری که سهم هر یک مشخص نشده باشد.
مدیون: شخص بدهکار و وامدار.
مستاجر: اجاره کننده.
موجر : اجاره دهنده.
موقوفه: مال مورد وقف.
نسیه: تاخیر در پرداخت بهای کالا.
نقد: پرداخت بهای کالا بدون تاخیر.
نفقه: تامین هزینه زندگی کسی انگونه که عادتا" به ان نیازمند است.
نرخ ارز: بهای پرداختی برای یک واحد از پول رایج خارجی بر حسب پول داخلی.
نقدینگی:مجموع حجم پول و شبه پول.
نظام اقتصادی: مجموعه ای از مبانی که در انها هدف - انگیزه و چارچوب فعالیتهای اقتصادی و
همچنین شیوه تولید مشخص می شود.
نذر: التزام به انجام کاری برای خدای تعالی با اظهار صیغه نذر. نذر کننده باید عاقل - بالغ - مختار
و مصمم باشد.
وقف: رها ساختن مال از قید مالکیت شخصی و عمومی کردن منافع ان در راه خدا و مردم.
وصیت: یکی از سنت های نیکوی اسلام برای تعدیل و تعمیم ثروت. هر مسلمانی حق دارد تا مالش را در راه فقرا و امور خیریه و یا هر کس دیگری که بخواهد مصرف نماید.
هزینه های تولید: تولید کنندگان برای تولید محصولات خود باید مقداری پول صرف کنند مانند
هزینه تامین محل کار - ماشین الات - مواد اولیه و مزد کارگران.
هزینه های جاری: هزینه هایی که بطور دائم وجود دارند.
هزینه های پرسنلی: حقوق و مزایای کارکنان.
هزینه های اداری: هزینه هایی که برای چرخش کار ادارات و نهادها صورت میگیرد.
هزینه های سرمایه ای: هزینه هایی که صرف احداث بنا یا خرید کالاهایی میشود که با بقای اصل انها مورد استفاده قرار می گیرند.
هزینه های ثابت: هزینه هایی که با افزایش یا کاهش تولید تغییر نمی کنند.
هزینه های متغیر: هزینه هایی که با افزایش یا کاهش تولید افزایش یا کاهش می یابند.
هزینه های کل: عبارت است از مجموع هزینه های ثابت ومتغیر.
هلدینگ: بتدریج که قوانین ضد تراست در بسیاری از کشورهای جهان تصویب و اجرا شد موسسات عظیم دیگری جای تراستها را گرفت که هلدینگ نامیده می شود.مانند بنیاد مستضعفان و سازمان گسترش و نو سازی صنایع.
هزینه فرصت: بیانگر ان چیزی است که از ان صرف نظر کرده یا به عبارتی ان را از دست داده ایم.
مثلا اگر زمینی را به کشت افتابگردان اختصاص دهیم عملا از گندمی که میتوانستیم برداشت کنیم صرف نظر کرده ایم.
یارانه: هزینه ای که دولت به منظور ثابت نگهداشتن قیمت کالاهای اساسی مانند نان - قندوشکر
وروغن نباتی متحمل می شود.
